Nhiễm khuẩn huyết là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong ở trẻ em trên toàn thế giới. Tiêu chí cho nhiễm khuẩn huyết ở trẻ em hiện nay được công bố năm 2005 đều dựa trên ý kiến chuyên gia. Vào năm 2016, Định nghĩa Đồng thuận Quốc tế về Nhiễm khuẩn huyết và Sốc nhiễm khuẩn lần thứ 3(Sepsis – 3) định nghĩa nhiễm khuẩn là tình trạng rối loạn chức năng ở cơ quan gây nguy hiểm đến tính mạng do rối loạn điều hòa đáp ứng nhiễm trùng của cơ thể. Tuy nhiên tiêu chí này không được phân loại cho trẻ em.
Vào năm 2024, một đồng thuận quốc tế đã được đưa ra để cập nhật và tiêu chí đánh giá nhiễm khuẩn huyết và sốc nhiễm khuẩn ở trẻ em.
Tiêu chí xác định nhiễm khuẩn huyết ở trẻ em
Nhiễm khuẩn huyết ở trẻ em được xác định thông qua tiêu chí nhiễm khuẩn huyết Phoenix (Phoenix sepsis criteria). Tiêu chí này điểm qua những rối loạn chức năng hô hấp, tim mạch, đông máu và/hoặc hệ thần kinh có thể gây nguy hiểm tính mạng ở trẻ em bị nghi ngờ hoặc được khẳng định nhiễm khuẩn (bảng 1). Trẻ em bị nghi ngờ nhiễm khuẩn có tỷ lệ tử vong tại viện 0.7 – 3.6% trong vòng 24 giờ đầu kể từ khi nhập viện. Thang điểm Nhiễm khuẩn huyết Phoenix ≥ 2 có giá trị tiên đoán dương tính cao hơn và độ nhạy cao hơn hoặc tương đương với định nghĩa nhiễm khuẩn huyết của IPSCC trong dự đoán tỷ lệ tử vong tại viện trong vòng 24 giờ kể từ khi đưa ra chẩn đoán.
Bảng 1. Thang điểm nhiễm khuẩn huyết Phoenix
Tiêu chí xác định sốc nhiễm khuẩn hệ thống ở trẻ em
Sốc nhiễm khuẩn hệ thống được xác định ở trẻ em bị nhiễm khuẩn huyết với tối thiểu 1 điểm tim mạch (đánh giá theo thang điểm Phoenix, cụ thể hạ huyết áp nghiêm trọng so với tuổi, lactate máu > 5 mmol/L hoặc được điều trị với thuốc vận mạch) (hình 1). Tỷ lệ lưu hành của sốc nhiễm khuẩn ở trẻ em bị nhiễm khuẩn huyết là 53.7 – 81.3%, tỷ lệ tử vong do sốc nhiễm khuẩn tương ứng là 10.8 – 33.5%.
Hình 1. Quy trình chẩn đoán sử dụng tiêu chí nhiễm khuẩn huyết và sốc nhiễm khuẩn hệ thống mới ở trẻ em
Rối loạn chức năng cơ quan xa từ ổ nhiễm
Bệnh nhi đáp ứng tiêu chí nhiễm khuẩn huyết Phoenix, bao gồm rối loạn chức năng cơ quan giới hạn ở cơ quan nhiễm khuẩn và bệnh nhi có điểm nhiễm khuẩn huyết Phoenix gợi ý rối loạn chức năng cơ quan xa do ổ nhiễm. Trẻ em bị nhiễm khuẩn huyết kèm rối loạn cơ quan xa từ ổ nhiễm, bao gồm bệnh nhân sốc nhiễm khuẩn và bệnh nhân bị rối loạn chức năng đa cơ quan xa từ ổ nhiễm là nhóm bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết quan trọng cần lưu ý. Bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết kèm rối loạn chức năng cơ quan xa từ ổ nhiễm có tỷ lệ tử vong cao hơn (8.0 – 32.3%). Ngược lại, trẻ em có điểm nhiễm khuẩn huyết Phoenix ≥ 2 bị rối loạn chức năng cơ quan giới hạn ở vị trí ổ nhiễm tiên phát có tỷ lệ tử vong 1.7 – 6.1%.
Kết luận
Tiêu chí nhiễm khuẩn huyết Phoenix cho nhiễm khuẩn huyết và sốc nhiễm khuẩn hệ thống ở trẻ em được xây dựng và thẩm định bởi SCCM Pediatric Sepsis Definition Task Force quốc tế, bằng cơ sở dữ liệu đồ sộ, tổng quan hệ thống, phân tích gộp và đồng thuận Delphi hiệu chỉnh. Điểm nhiễm khuẩn huyết Phoenix ≥ 2 hỗ trợ xác định tình trạng rối loạn chức năng cơ quan có thể nguy hiểm đến tính mạng ở trẻ em < 18 tuổi bị nhiễm khuẩn huyết. Thang điểm nay cũng được sử dụng để cải thiên tình trạng lâm sàng, đánh giá dịch tễ và nghiên cứu trong lĩnh vực nhiễm khuẩn huyết và sốc nhiễm khuẩn hệ thống ở trẻ em.
Nguồn
Schlapbach LJ, Watson RS, Sorce LR, Argent AC, Menon K, Hall MW, Akech S, Albers DJ, Alpern ER, Balamuth F, Bembea M, Biban P, Carrol ED, Chiotos K, Chisti MJ, DeWitt PE, Evans I, Flauzino de Oliveira C, Horvat CM, Inwald D, Ishimine P, Jaramillo-Bustamante JC, Levin M, Lodha R, Martin B, Nadel S, Nakagawa S, Peters MJ, Randolph AG, Ranjit S, Rebull MN, Russell S, Scott HF, de Souza DC, Tissieres P, Weiss SL, Wiens MO, Wynn JL, Kissoon N, Zimmerman JJ, Sanchez-Pinto LN, Bennett TD; Society of Critical Care Medicine Pediatric Sepsis Definition Task Force. International Consensus Criteria for Pediatric Sepsis and Septic Shock. JAMA. 2024 Jan 21. doi: 10.1001/jama.2024.0179.
