Chúng tôi đã giới thiệu với bạn đọc về triển vọng thuốc kháng đông ức chế yếu tố XI trên bệnh nhân rung nhĩ có nguy cơ đột quỵ trung bình cao. Đến nay, khả năng làm giảm biến cố xuất huyết của thuốc kháng đông ức chế yếu tố XI không chỉ nằm ở mức triển vọng, mà đã được khẳng định thông qua bằng chứng mới. Vào tháng 11 vừa qua, bằng chứng mới này – kết quả thử nghiệm lâm sàng pha 2b của chất kháng đông ức chế yêu tố XI (AZALEA-TIMI 71) đã được công bố tại Hội nghị Thường niên của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) 2023. Báo cáo đã cho thấy tính an toàn vượt trội của chất ức chết yếu tố XI. Bài viết tóm tắt bằng chứng mới này đến bạn đọc [1].
Click để tham khảo ngay bài viết “Chất ức chế yếu tố XI: Hứa hẹn cho lựa chọn kháng đông an toàn?”
Tóm tắt phiên báo cáo kết quả nghiên cứu AZALEA – TIMI 71
Thuốc kháng đông ức chế yếu tố XI
Yếu tố XI vừa quan trọng trong quá trình đông máu nhưng lại không có vai trò cốt yếu trong khả năng sửa chữa mạch máu. Yếu tố XI được cho là có thể ngăn chặn sự hình thành cục máu đông trong khi vẫn cho phép quá trình cầm máu xảy ra để phòng ngừa xuất huyết. Một số nghiên cứu quan sát cũng cho thấy rằng bệnh nhân thiếu hụt yếu tố XI có tỷ lệ đột quỵ và nhồi máu cơ tim thấp nhưng không có tình trạng xuất huyết tự phát. Chính vì vậy, ức chế yếu tố XI được xem là một nhóm thuốc có triển vọng [2].
Thử nghiệm AZALEA
Thử nghiệm AZALEA được cho là thử nghiệm có quy mô lớn nhất của các chất ức chế yếu tố XI cho tới nay, bao gồm 1287 bệnh nhân với thời gian theo dõi trung vị là 2 năm (hình 1). Nghiên cứu AZALEA được tiến hành trên bệnh nhân rung nhĩ có nguy cơ đột quỵ trung bình – cao. Bệnh nhân tham gia nghiên cứu được phân ngẫu nhiên theo tỷ lệ 1:1:1 vào 3 nhóm: (i) abelacimab liều 150 mg đường tiêm dưới da x 1 lần/tháng; (ii) abelacimab liều 90 mg đường tiêm dưới da x 1 lần/tháng và (iii) rivaroxaban 20 mg/ngày. Kết cục chính của nghiên cứu là tiêu chí an toàn đánh giá dựa trên các biến cố xuất huyết nghiêm trọng hoặc không nghiêm trọng liên quan về mặt lâm sàng [3].
Hình 1. Thiết kế nghiên cứu thử nghiệm AZALEA – TIMI 71
Kết quả nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu cho thấy abelacimab làm giảm có ý nghĩa biến cố xuất huyết nghiêm trọng và không nghiêm trọng liên quan về mặt lâm sàng so với rivaroxaban ở bệnh nhân rung nhĩ (bảng 1). Abelacimab liều 15 mg làm giảm 67% nguy cơ của các biến cố xuất huyết nghiêm trọng và không nghiêm trong liên quan về mặt lâm sàng. Bệnh nhân nhóm được điều trị bằng abelacimab có tỷ lệ mắc các biết cố xuất huyết nghiêm trọng nói chung giảm 74% và cá biến cố xuất huyết nghiêm trọng trên đường tiêu hóa nói riêng giảm 93%. Xuất huyết đường tiêu hóa là một trong những mối lo ngại lớn ở bệnh nhân rung nhĩ khi được điều trị bằng kháng đông. Với kết quả của thử nghiệm AZALEA, abelacimab đã cho thấy tính an toàn vượt trội ở bệnh nhân rung nhĩ, giảm bớt mối lo ngại về biến cố xuất huyết tiêu hóa ở bệnh nhân rung nhĩ [1, 4].
Bảng 1. Kết cục xuất huyết
Khi so sánh về khả năng làm giảm nguy cơ đột quỵ (hiệu lực) của abelacimab và rivaroxaban, về mặt con số, tỷ lệ mắc đột quỵ cao hơn ở nhóm được điều trị với abelacimab (liều 90 mg và 150 mg) so với rivaroxaban (bảng 2). Tuy nhiên, vì tỷ lệ mắc đột quỵ trong thời gian theo dõi là quá thấp – 25 trường hợp tổng cộng ở cả 3 nhóm nghiên cứu, sự khác biệt về khả năng làm giảm nguy cơ đột quỵ của abelacimab so với rivaroxaban vẫn chưa thể so sánh [1, 4].
Bảng 2. Hiệu lực làm giảm khả năng đột quỵ
Để đánh giá được hiệu lực phòng ngừa đột quỵ của chất ức chế yếu tố XI, cần có các thử nghiệm lâm sàng pha 3. Thử nghiệm lâm sàng pha 3 đánh giá hiệu lực của chất ức chế yếu tố XI vẫn đang được tiến hành.
Cơ chế của yếu tố XI
Các chất ức chế yếu tố XI được cho là có thể làm giảm các biến cố huyết khối nhưng không gây ra xuất huyết quá mức vì yếu tố XI tham gia vào quá trình hình thành cục máu đông, gây tắc nghẽn động mạch, dẫn đến đột quỵ và nhồi máu cơ tim nhưng yếu tố XI lại không tham gia vào quá trình chữa lành mạch máu sau chấn thương [1, 4].
Bàn luận
AZALEA là thử nghiệm đối đầu đầu tiên giữa chất ức chế yếu tố XI và DOAC trong thời gian dài theo dõi, thử nghiệm đã được kết thúc sớm vì lợi ích rõ rệt của abelacimab so với rivaroxaban. Với kết quả của thử nghiệm lâm sàng AZALEA pha 2b, chất ức chế yếu tố XI mở ra hy vọng về một chất kháng đông an toàn. Hiệu lực phòng ngừa đột quỵ của chất ức chế yếu tố XI vẫn chưa thể được ngoại suy từ dữ liệu của thử nghiệm lâm sàng pha 2b. Đội ngũ chúng tôi sẽ cập nhật đến bạn đọc khi kết quả nghiên cứu được công bố trong thời gian tới.
Tài liệu tham khảo
- American Heart Association. Late-Breaking & Featured Science – Professional Heart Daily AZALEA-TIMI 71 – Abelacimab, a Novel Factor XI/XIa Inhibitor, vs Rivaroxaban in Patients with Atrial Fibrillation: Primary Results of the AZALEA-TIMI 71 Randomized Trial.
- TIMI STUDY GROUP. AZALEA-TIMI 71. Accessed date 1 Oct 2023. URL: https://timi.org/azalea-timi- 71/
- Sue Hughes. Factor XI Inhibitors: The Promise of a Truly Safe Anticoagulant? Medscape. Updated 28 Sep 202 Accessed date 29 Sep 2023. URL: https://www.medscape.com/viewarticle/996923?src=
- Sue Hughes. Impressive Bleeding Profile With Factor XI Inhibitor in AF: AZALEA. Medscape. Updated 13 Nov 2023. Accessed date 05 Dec 2023. URL: https://www.medscape.com/viewarticle/998418#vp_2
