Hội nghị khoa học thường niên lần thứ 84 của Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA) năm 2024 đã diễn ra từ ngày 21 đến ngày 24 tháng 6 năm 2024 tại Orlando, Florida, Hoa Kỳ. Hội nghị ADA lần thứ 84 cập nhật những tiến bộ mới nhất trong nghiên cứu và điều trị bệnh đái tháo đường, thảo luận về các phương pháp điều trị tiên tiến và chia sẻ kinh nghiệm lâm sàng với đồng nghiệp từ khắp nơi trên thế giới. Chủ đề trọng tâm của hội nghị ADA năm 2024 bao gồm các lĩnh vực như ứng dụng công nghệ và trí tuệ nhân tạo trong quản lý và điều trị đái tháo đường, các loại thuốc mới trong điều trị béo phì và đái tháo đường, cùng nhiều vấn đề khác liên quan đến sức khỏe và điều trị bệnh đái tháo đường.
Nhằm giúp quý vị đồng nghiệp nắm bắt những nghiên cứu và thông tin đáng chú ý nhất trong hội nghị, Đội ngũ Docquity hân hạnh giới thiệu chuỗi các bài viết “Điểm tin Hội nghị ADA 2024”, bàn luận về kết quả của các nghiên cứu SURMOUNT – OSA, SELECT, STEP-HFpEF và STEP-HFpEF-DM, FLOW, INHALE-3 và ATTEMPT.
Bài viết này đề cập đến thử nghiệm FLOW, bàn luận về lợi ích trên thận và tim mạch của semaglutide ở bệnh nhân đái tháo đường type 2 có nguy cơ cao [1].
Qúy vị đồng nghiệm có thể tham khảo các bài viết đề cập đến nghiên cứu SURMOUNT-OSA qua đường link: https://docquity.app.link/TOg8RagOqLb
SƠ LƯỢC VỀ SEMAGLUTIDE
Semaglutide là một chất chủ vận thụ thể GLP-1 (glucagon-like peptide-1) được phát triển bởi Novo Nordisk. GLP-1 là một hormone incretin được tiết ra từ ruột non sau bữa ăn, có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh lượng đường huyết. Semaglutide hoạt động bằng cách tăng cường tiết insulin và ức chế tiết glucagon khi mức đường huyết tăng, đồng thời làm chậm quá trình làm rỗng dạ dày, giúp duy trì cảm giác no lâu hơn [1].
Semaglutide được chấp thuận cho chỉ định điều trị đái tháo đường type 2. Ngoài ra, semaglutide cũng được nghiên cứu, phát triển và đã được chấp thuận cho chỉ định điều trị béo phì. Nhiều bằng chứng đã ủng hộ hiệu lực giảm cân của semaglutide [2 – 4]. Không những vậy, semaglutide còn cho thấy lợi ích quan trọng khác trên sức khỏe tim mạch. Nghiên cứu SUSTAIN-6 đã cho thấy semaglutide làm giảm nguy cơ các biến cố tim mạch lớn (MACE) bao gồm nhồi máu cơ tim, đột quỵ và tử vong do tim mạch [5].
THỬ NGHIỆM FLOW
Bệnh nhân mắc đái tháo đường type 2 và bệnh thận mạn có nguy cơ cao mắc các biến chứng trên thận và biến chứng tim mạch. Các chất chủ vận thụ thể glucagon-like peptide-1 (GLP-1 RA) và chất ức chế kênh đồng vận chuyển natri-glucose-2 (SGLT2i) độc lập làm giảm các biến cố tim mạch và thận. Tuy nhiên, tác động của việc kết hợp cả hai loại thuốc này vẫn chưa rõ ràng. SGLT2i có hiệu quả trong phòng ngừa suy thận, suy tim và các kết quả tim mạch. GLP-1 RA bao gồm semaglutide, cũng mang lại lợi ích đáng kể cho các kết cục tim mạch và bệnh thận mạn. Cơ chế hoạt động phân tử của SGLT2i và GLP-1 RA trên hệ tim mạch và thận có thể bổ sung cho nhau và độc lập với việc giảm đường huyết. Do vậy, giả thuyết cho rằng việc phối hợp 2 nhóm thuốc này có thể cải thiện kết cục tim mạch và thận của bệnh nhân được đặt ra [6].
Hiện chưa có thử nghiệm lâm sàng trực tiếp nào được tiến hành về hiệu lực của phối hợp GLP-1 RA và SGLT2i đối với các kết cục trên thận và tim mạch ở bệnh nhân đái tháo đường type 2 mắc kèm bệnh thận mạn. Do đó, thử nghiệm FLOW đã được tiến hành để xác định lợi ích tiềm năng và sự an toàn của semaglutide ở bệnh nhân đái tháo đường type 2 mắc kèm bệnh thận mạn đang được điều trị hoặc không được điều trị với SGLT2i [6].
Kết quả thử nghiệm FLOW
Có tổng cộng 3,533 bệnh nhân đái tháo đường type 2 mắc kèm bệnh thận mạn tham gia thử nghiệm FLOW. Bệnh nhân tham gia nghiên cứu được phân tầng dựa trên việc được điều trị với SGLT2i (N = 550) hoặc không được điều trị với SGLT2i (N = 2,983). Sau đó, bệnh nhân ở 2 phân nhóm này tiếp tục được chia ngẫu nhiên vào 2 nhóm để điều trị với (i) semaglutide liều 1.0 mg/tuần hoặc (ii) giả dược. Kết cục chính là biến cố gộp bao gồm suy thận (được định nghĩa bằng độ lọc cầu thận ước tính – eGFR giảm ≥50%), tử vong do thận hoặc tử vong do tim mạch [6].
Bệnh nhân được điều trị bằng semaglutide có tỷ lệ biến cố gộp thấp hơn 24% so với giả dược. Cụ thể, ở phân nhóm bệnh nhân đang được điều trị với SGLT2i, tỷ lệ biến cố gộp ở nhóm semaglutide là 41/277 và ở nhóm giả dược là 38/273 (RR 1.07; CI 95%: 0.69, 1.67; p = 0.755). Đối với phân nhóm bệnh nhân không được điều trị với SGLT2i, tỷ lệ biến cố gộp ở nhóm semaglutide và giả dược lần lươt là 290/1,490 và 372/1,493 (RR 0.73; CI 95% 0.63, 0.85; p < 0.001; p interaction 0.109) [6].
Đối với tốc độ giảm của eGFR (ml.min-1/1.73 m2/năm), độ dốc của eGFR tổng cộng của bệnh nhân được điều trị với semaglutide ở 2 phân nhóm được điều trị với SGLT2i và không được điều trị với SGLT2i lần lượt là 0.75 (−0.01, 1.5) và 1.25 (0.91, 1.58) (p interaction 0.237). Kết quả về tỷ lệ MACE và tử vong do mọi nguyên nhân cũng tương tự, cho thấy semaglutide có lợi ích bất kể bệnh nhân có đang được điều trị với SGLT2i hay không (p interaction lần lượt là 0.741 và 0.901) [6].
KẾT LUẬN
Thử nghiệm FLOW cho thấy semaglutide làm chậm tiến triển bệnh thận và cải thiện kết cục trên thận và tử vong do tim mạch ở bệnh nhân đái tháo đường type 2 mắc kèm bệnh thận mạn [7].
Có nhiều bệnh nhân mắc bệnh thận mạn tử vong do nguyên nhân tim mạch. Do vậy vậy, cần phải tập trung giảm nguy cơ toàn diện cho bệnh nhân đái tháo đường mắc kèm bệnh thận mạn, không chỉ tập trung vào nguy cơ trên thận mà còn tập trung vào vào kết quả tim mạch và tử vong [7].
Semaglutide làm giảm 24% nguy cơ biến cố gộp, bao gồm suy thận, tử vong do nguyên nhân tim mạch và thận. Ngoài ra, semaglutide còn có thể làm chậm tốc độ suy giảm eGFR, giảm 18% MACE và giảm 20% nguy cơ tử vong do mọi nguyên nhân. Thử nghiệm FLOW đã được ngưng sớm hơn dự kiến do hiệu quả rõ ràng của semaglutide [7].
Hiện nay có 4 nhóm thuốc điều trị chính cho bệnh nhân đồng mắc bệnh thận mạn và đái tháo đường type 2, bao gồm chất ức chế men chuyển angiotensin (ACEI) hoặc thuốc chẹn thụ thể angiotensin (ARB), SGLT2i, thuốc đối kháng mineralocorticoid không steroid finerenone. Với kết của của thử nghiệm FLOW, semaglutide cho thấy tiềm năng trở thành một lựa chọn cho nhóm bệnh nhân này.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- OZEMPIC (semaglutide) injection, for subcutaneous use Initial U.S. Approval: 2017. FDA. Accessed date 17 Jul. URL: https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2017/209637lbl.pdf
- Wilding JPH, Batterham RL, Calanna S, Davies M, Van Gaal LF, Lingvay I, McGowan BM, Rosenstock J, Tran MTD, Wadden TA, Wharton S, Yokote K, Zeuthen N, Kushner RF; STEP 1 Study Group. Once-Weekly Semaglutide in Adults with Overweight or Obesity. N Engl J Med. 2021 Mar 18;384(11):989-1002. doi: 10.1056/NEJMoa2032183.
- Davies M, Færch L, Jeppesen OK, Pakseresht A, Pedersen SD, Perreault L, Rosenstock J, Shimomura I, Viljoen A, Wadden TA, Lingvay I; STEP 2 Study Group. Semaglutide 2·4 mg once a week in adults with overweight or obesity, and type 2 diabetes (STEP 2): a randomised, double-blind, double-dummy, placebo-controlled, phase 3 trial. Lancet. 2021 Mar 13;397(10278):971-984. doi: 10.1016/S0140-6736(21)00213-0.
- Wadden TA, Bailey TS, Billings LK, Davies M, Frias JP, Koroleva A, Lingvay I, O’Neil PM, Rubino DM, Skovgaard D, Wallenstein SOR, Garvey WT; STEP 3 Investigators. Effect of Subcutaneous Semaglutide vs Placebo as an Adjunct to Intensive Behavioral Therapy on Body Weight in Adults With Overweight or Obesity: The STEP 3 Randomized Clinical Trial. JAMA. 2021 Apr 13;325(14):1403-1413. doi: 10.1001/jama.2021.1831.
- Marso SP, Bain SC, Consoli A, Eliaschewitz FG, Jódar E, Leiter LA, Lingvay I, Rosenstock J, Seufert J, Warren ML, Woo V, Hansen O, Holst AG, Pettersson J, Vilsbøll T; SUSTAIN-6 Investigators. Semaglutide and Cardiovascular Outcomes in Patients with Type 2 Diabetes. N Engl J Med. 2016 Nov 10;375(19):1834-1844. doi: 10.1056/NEJMoa1607141.
- Mann, J.F.E., Rossing, P., Bakris, G. et al. Effects of semaglutide with and without concomitant SGLT2 inhibitor use in participants with type 2 diabetes and chronic kidney disease in the FLOW trial. Nat Med (2024). https://doi.org/10.1038/s41591-024-03133-0
- ADA Meeting News. FLOW trial demonstrates kidney, cardiovascular benefits of semaglutide in high-risk patients with type 2 diabetes. Accessed date 19 Jul 2024. URL: https://www.adameetingnews.org/flow-trial-demonstrates-kidney-cardiovascular-benefits-of-semaglutide-in-high-risk-patients-with-type-2-diabetes/
